درمانگر اختلال پردازش حسی
اختلال پردازش حسی
اختلال پردازش حسی (Sensory Processing Disorder) یا به اختصار SPD، وضعیتی است که بر نحوهٔ پردازش اطلاعات حسی یا محرکهای مغز تأثیر میگذارد. اطلاعات حسی شامل چیزهایی است که میبینیم، میشنویم، بو میکنیم، میچشیم یا لمس میکنیم. اختلال پردازش حسی میتواند تمام حواس پنجگانه یا فقط یکی از آنها را تحت تأثیر قرار دهد. این اختلال معمولاً به این معناست که فرد به محرکهایی که سایر افراد به آن حساس نیستند، بیش از حد حساس است. اما اختلال مذکور میتواند اثر معکوس نیز ایجاد کند که در این حالت، به محرکهای بیشتری نیاز است تا روی فرد اثر بگذارد.
کودکان بیشتر از بزرگسالان به اختلال پردازش حسی مبتلا میشوند. اما بزرگسالان نیز ممکن است علائمی داشته باشند. اختلال پردازش حسی مثل وجود ترافیک در مغز است و میتواند به طور قابل توجهی بر نیازهای عاطفی و اجتماعی و همچنین یادگیری بچهها تأثیر بگذارد. در بزرگسالان نیز به احتمال زیاد این علائم از دوران کودکی وجود داشته است. با این حال، بزرگسالان راههایی برای مقابله با اختلال پردازش حسی ایجاد کردهاند که به آنها اجازه میدهد این اختلال را از دیگران پنهان کنند.
درمانگر اختلال پردازش حسی
اختلال پردازش
در این مورد که آیا اختلال پردازش حسی یک اختلال مجزاست یا خیر، بحثهایی در میان پزشکان وجود دارد. برخی از پزشکان استدلال میکنند که این طور نیست. برخی میگویند این رفتارها در کودکان رایج است. بعضی دیگر معتقدند برخی از کودکان صرفاً خیلی حساس هستند. تعدادی از پزشکان میگویند اختلال پردازش حسی نشانۀ سایر اختلالات مانند اختلال طیف اتیسم، اختلال کمتوجهی-بیشفعالی، اختلال وسواس، اضطراب و غیره است و خود آن یک اختلال نیست. سایر پزشکان بر این باورند که فرزند شما ممکن است از اختلال پردازش حسی رنج ببرد اما به اختلال دیگری مبتلا نباشد. یکسری از پزشکان هم میگویند اینکه برخی از کودکان در مدیریت اطلاعات حسی معمول و محرکها مشکل دارند، چیزی واضح است. اما در حال حاضر، اختلال پردازش حسی به عنوان یک تشخیص پزشکی رسمی شناخته نمیشود.
این را هم بدانید که اگرچه اختلال پردازش حسی میتواند به شکل یک مسئلهٔ رفتاری ظاهر شود، اما در واقع یک اختلال عصبشناختی است
کودکان مبتلا به اختلال پردازش حسی همیشه فقط یکی از این شرایط را ندارند. آنها میتوانند ترکیبی از حساسیت بیش از حد یا بیشحسی و حساسیت کمتر از معمول یعنی کمحسی داشته باشند. علائم هر دوی اینها در زیر آمده است:
علائم بیشحسی در اختلال پردازش حسی
اگر کودک علائم زیر را داشته باشد ممکن است دچار حساسیت بیش از حد باشد:
لمسهای ملایم به نظرش خیلی شدید میآید.
از بازی روی تاب میترسد.
به حرکات ناگهانی، لمس ناگهانی صداهای بلند یا نورهای روشن واکنش ضعیفی نشان میدهد.
مشکلات رفتاری دارد.
از پوشیدن لباسها یا پارچه های خاصی امتناع میکند، زیرا احساس خارش یا درد ایجاد میکنند یا حس خوبی به او نمیدهند.
تعادل ضعیفی دارد، دست و پا چلفتی است یا دائماً به دیوارها یا اشیا برخورد میکند.
به صداهای بلند و نورهای روشن به شدت واکنش نشان میدهد.
فقط غذاهایی را میخورد که برایش آشناست و تجربهٔ بافتهای غذایی جدید باعث میشود عق بزند.
از کثیف شدن دستهایش بیزار است.
درمانگر اختلال پردازش حسی
گاهی اوقات این علائم با مهارتهای حرکتی ضعیف نیز مرتبط است. کودک ممکن است در نگه داشتن مداد یا قیچی، یا بالا رفتن از پلهها مشکل داشته باشد یا اینکه تونوس عضلانی پایینی داشته باشد. همچنین ممکن است رشد زبانی کودک تأخیر داشته باشد. در بچههای بزرگتر، این علائم ممکن است باعث کاهش اعتماد به نفس، انزوای اجتماعی و حتی افسردگی شوند.
علائم کمحسی در اختلال پردازش حسی
و اگر کودکی علائم زیر را داشته باشد، ممکن است از دستهٔ کمتر حساس، یعنی حسطلب یا به عبارتی طالب هیجان باشد:
نمیتواند یک جا بنشیند.
به دنبال هیجان است، یعنی مثلاً عاشق پریدن، ارتفاع و چرخیدن است.
به دنبال فعالیتهایی است که فشار زیادی ایجاد میکند مانند تنگ بغل کردن دیگران، یا فعالیتهایی مانند پریدن از ارتفاعات بلند که خطرناک هستند.
میتواند بدون سرگیجه بچرخد.
مدام در حرکت است.
متوجه سرنخهای اجتماعی نمیشود.
فضای شخصی دیگران را تشخیص نمیدهد.
چیزها از جمله دست و لباسها را میجود.
همه چیز را در دهان میگذارد.
به دنبال تحریک دیداری مانند استفاده از وسایل الکترونیکی است.
مشکل خواب دارد.
وقتی صورتش کثیف است یا از بینی او آب جاری شده است، متوجه نمیشود.
درمانگر اختلال پردازش حسی
علل ایجاد اختلال پردازش حسی
تحقیقاتی در حال انجام است اما پزشکان هنوز نمیدانند چه چیزی موجب اختلال پردازش حسی میشود. آنها در حال بررسی یک ارتباط ژنتیکی هستند و اگر این ارتباط ثابت شود به این معناست که این اختلال ارثی میتواند باشد.
به علاوه، برخی پزشکان معتقدند که ممکن است بین اتیسم و اختلال پردازش حسی ارتباط وجود داشته باشد. این میتواند به معنای آن باشد که بزرگسالان مبتلا به اتیسم، احتمال بیشتری برای داشتن فرزندان مبتلا به اختلال پردازش حسی دارند. اما توجه به این نکته مهم است که بیشتر افرادی که اختلال پردازش حسی دارند، مبتلا به اتیسم نیستند.
مهم است که رفتارهای غیرعادی کودکتان را زیر نظر بگیرید و یاداشت کنید تا با متخصصانی که توانایی شناسایی چالشهای فرزندتان را دارند، در میان بگذارید. انواع مختلفی از درمان وجود دارد:
درمان یکپارچگی حسی
درمانگر اختلال پردازش حسی
در درمان یکپارچگی حسی یا SI، از فعالیتهای سرگرمکننده در یک محیط کنترلشده استفاده میکند. با کمک درمانگر، کودک شما محرکها را بدون اینکه تحت فشار قرار بگیرد، تجربه میکند. او میتواند مهارتهای مقابلهای را برای کنار آمدن با آن محرکها در خود توسعه دهد.
سپس، این مهارتهای مقابلهای به یک پاسخ معمول و روزمره به محرکها تبدیل میشوند. درمان یکپارچگی حسی میتواند برای والدین نیز مفید باشد، زیرا مهارتها و ابزارهای ضروری را برای کمک به کودک در اختیار آنها قرار میدهد.
رژیم حسی
اغلب اوقات، رژیم حسی مکمل سایر درمانهای اختلال پردازش حسی است. رژیم حسی ربطی به رژیم غذایی ندارد، بلکه فهرستی از فعالیتهای حسی برای خانه و مدرسه است. این فعالیتها به گونهای طراحی شدهاند که به کودک کمک کنند در طول روز متمرکز و منظم بماند. رژیم حسی نیز مثل درمان یکپارچگی حسی، بر اساس نیازهای کودک تنظیم میشود. یک رژیم حسی در مدرسه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
10 دقیقه پیادهروی در هر ساعت در زمانی مشخص.
دو بار تاب خوردن در روز به مدت 10 دقیقه و در زمان مشخص.
دسترسی به : هدفونهای کلاس برای اینکه کودک بتواند در حین مطالعه و کار به موسیقی گوش دهد.
: اسباببازیهای فشاری ضداسترس.
: طناب فنری زیر میز یا صندلی. این طناب به کودک راهی برای حرکت دادن پاهایش در طول کلاس میدهد.
پیشگیری از اختلال پردازش حسی
آیا میتوان از اختلال پردازش حسی پیشگیری یا اجتناب کرد؟ خیر، اختلال پردازش حسی قابل پیشگیری یا اجتناب نیست، زیرا پزشکان نمیدانند چه چیزی عامل ایجاد آن است
نيلوفر رجبيان دكتري روانشناسي عضو سازمان نظام روانشناسي عضو مركز پژوهشي كودكان متخصص كودك و نوجوان تست هاي شخصيت شناسي زوج درماني و خانواده درماني تشخيص و درمان اختلالات رفتاري و روانشناختي در کودکان و بزرگسالان، ترس ، افسردگي، وسواس داراي 18 سال سابقه ي حرفه اي در امر كودك و نوجوان
درمانگر اختلال پردازش حسی
آدرس شعبه اندرزگو : بلوار اندرزگو ،نرسيده به قيطريه خ خسروي جنوبي ،پ3(ساختمان ماهور)،طبقه چهارم ،واحد 15
تلفن : 09122346561
22812321-09105343362
آدرس: شعبه تهرانپارس : فلکه اول تهرانپارس، خيابان اميري طائمه( گلبرگ شرقي ) بين تقاطع رشيد و باقري، پلاک 95، واحد 3 تلفن : 09122346561
آدرس شعبه پاسداران : تهران،ابتداي پاسداران،بعد از پل همت،بن بست شهيد اکرمي ( کوکب)پلاک 12 واحد 15
تلفن : 09122346561